معرفی پانزده نوع مختلف از مدارس کشور - انواع مدارس در ایران

یک جمله معروف است که می‌گوید "مدرسه، خانه دوم ماست." این گفته تا حدود زیادی صحیح است. دانش آموزان، کادر اجرایی مدرسه و معلمان روزانه چندین ساعت از زمان زندگی خود را در مدرسه می‌گذرانند که این زمان را باید به دقت برنامه ریزی کرد. چون اگر این زمان به بطالت بگذرد به این معنا است که زمان زیادی از وقت قشر فرهنگی و آینده سازان کشور از بین می‌رود. پس احساس آرامش و راحتی در مدرسه برای کودکان بسیار مهم است و باید در انتخاب مدرسه به آن توجه شود. 

از سوی دیگر والدین نیز برای انتخاب مدرسه فرزندشان دچار سردرگمی می‌شوند و میان عنوان‌های متفاوت مدارس و انتخاب از میان آنها دچار تردید می‌شوند. 

ما در این مقاله سعی داریم شما را با انواع مدارس و تفاوت‌های آنها آشنا کنیم.

چرا انتخاب مدرسه مهم است؟

همانطور که در مقدمه نیز گفته شد، مدرسه خانه دوم فرزندان ماست. فرزندان ما به مدرسه می‌روند تا مهارت‌های اجتماعی، همکاری با دیگران، روش سخن گفتن، آداب معاشرت، مباحث علمی، مهارت حل مسئله، مهارت تفکر انتقادی و بسیاری مهارت‌های دیگر را یاد بگیرند. همچنین بچه‌ها در مدرسه از یکدیگر یا معلم خود یاد می‌گیرند ، از آنها تقلید می‌کنند و یا حتی با آنها مخالفت می‌کنند.

همانطور که بسیاری از پژوهش‌ها نیز نشان می‌دهد، بیشتر از هر چیزی بچه‌ها تحت تاثیر یکدیگر قرار می‌گیرند و فرهنگ و زبان یکدیگر را از بر می‌کنند. والدین چون از این تاثیرات آگاه هستند و همچنین از سوی دیگر نگران بعد محتوایی و تسلط معلم مدرسه نیز هستند، در انتخاب مدرسه با مشکل مواجه می‌شوند. حتی آنها گاهی اوقات از نام مدارس سر در نمی‌آورند و نمی‌دانند کدام مدرسه برای شرایط آنها مناسب‌تر و بهتر است. ما در این قسمت سعی داریم تعدادی از این مدارس را برای شما توضیح دهیم.

تاثیرات انتخاب یک مدرسه خوب

با انتخاب مدرسه ای مناسب فرهنگ و نیاز خانواده خود قدمی اصولی در جهت پیشرفت فرزندتان برمی دارید. در ادامه با تاثیرات انتخاب درست مدرسه آشنا می‌شوید.

 ایجاد حس رقابت مفید بین کودکان

 وقتی مدرسه دانش آموز با توجه به نیاز او و سطح علمی انتخاب می‌شود، بیشتر دانش‌آموزان تقریباً در یک سطح قرار می‌گیرند و به همین خاطر با یکدیگر برای گرفتن جایگاه اولی وارد رقابت می‌شوند. به این صورت یک رقابت مفید میان آن ها ایجاد می‌شود که به رشد شکوفایی شان کمک می کند.

ایجاد انگیزه فراوان و عدم خستگی در مدرسه 

وقتی بچه‌ها در مدرسه احساس آرامش و امنیت و یادگیری داشته باشند به هیچ عنوان از مدرسه خسته نمی شوند و حتی بخاطر دوستانشان دوست دارند در مدرسه بمانند و به این نحو مدرسه برای آنها خسته کننده نیست و به دنبال فرار از آن نیستند.

مطلب پیشنهادی: مدرسه خوب چه خصوصیاتی دارد؟

 آموزش فرهنگ و اخلاق صحیح

 وقتی دانش آموز شما در مدرسه‌ای قرار بگیرد که هم کادر اجرایی و هم دانش آموزان به مسائل فرهنگی و اخلاقی تاکید داشته باشند، این باعث خواهد شد تا فرهنگ فرزند شما نیز رشد کند.

آموزش تعامل صحیح با همسالان

 وقتی فرزند شما مدرسه و دوستانش را دوست داشته باشد، تلاش می کند تا با آنها همگروه شده و در موضوعات درسی با آنها همکاری کند به این نحو او، هم از اطلاعات دوستانش استفاده می کند و هم کار گروهی و تعامل را بهتر و غیرمستقیم یاد می‌گیرد.

انواع مدارس در ایران کدامند؟

حالا که متوجه شدیم انتخاب صحیح نوع مدرسه چقدر برای تعلیم و تربیت فرزندانمان مفید و مهم است در این قسمت به معرفی تعدادی از مدارس می‌پردازیم.

مدارس دولتی 

این مدارس ساده ترین نوع مدارس هستند که تحت پوشش آموزش و پرورش رسمی کشور قرار دارند در این مدارس معلمان رسمی و پیمانی آموزش و پرورش تدریس می کنند که اغلب رشته آنها مرتبط با آموزش است. این مدارس هزینه خاصی را جهت تحصیل فرزندانتان از شما نمی گیرند. مگر مقداری پول به عنوان کمک های مردمی برای کمک به هزینه های مدرسه که آن هم جهت رفاه فرزندانتان که در آن مدرسه تحصیل می‌کنند می‌باشد.

ثبت نام در این مدارس بدین نحوه است که با مراجعه به آموزش و پرورش و دادن آدرس منزل هر کدام از مدارس دولتی که به شما نزدیکتر بود برایتان انتخاب می‌شود. در این مدارس تعداد دانش آموزان هر کلاس کمی زیاد است و تعداد معاونین جهت کنترل مدرسه کم می‌باشد.

مدارس نمونه دولتی

 این مدارس همان شرایط مدارس دولتی را دارند با این تفاوت که آزمون ورودی خاص خود را برگزار می کنند و دانش آموزان ورودی به این مدارس کمی از دانش آموزان مدارس معمولی خاص تر و قوی تر هستند. البته چند سالی است که آزمون مدارس نمونه دولتی حذف گردیده و دانش آموزان با جمع آوری امتیازات فرهنگی، دینی و یا علمی می‌توانند به این مدارس راه پیدا کنند.

مدارس تیزهوشان

این مدارس که زیر نظر سمپاد اداره می شود، بالاترین سطح علمی را در مدارس ایران دارا هستند. برای ورود به این مدارس شما باید حتماً در آزمون تیزهوشان نمره قابل قبولی را کسب کنید. اما با ورود به این مدارس هم کیفیت آموزش بالا و هم فعالیت های فوق برنامه خیلی خوبی را تجربه می کنید. در این مدارس تعداد دانش آموزان هر کلاس استاندارد و کمتر است و تقریباً دانش آموزان به طور یکدست دارای هوش نسبتا بالا هستند.

 مدارس غیرانتفاعی

 این مدارس فقط باید از نظر محتوا و کتب درسی زیر نظر آموزش و پرورش باشند اما در انجام فعالیت ها تعداد زنگ های مدرسه و آموزشات اضافی که داده می‌شود، هیچ نوع تعهدی به آموزش و پرورش ندارند. در این مدارس تعداد دانش آموزان هر کلاس بسیار کم و کلاس خلوت است اما مشخص نیست آیا همه دانش آموزان از نظر هوشی دارای سطح بالایی هستند یا فقط به دلیل امکانات مالی به این مدرسه آمده اند. در این مدارس ممکن است آزمون ورودی هم وجود داشته باشد اما در برخی دیگر فقط پرداخت شهریه برای ورود به مدرسه کافی است.در ضمن میزان تقریبی شهریه این مدارس هر ساله توسط وزارت آموزش و پرورش تعیین می‌شود و دریافت هزینه بیشتر از شما نشانه تخلف است.

مدارس هیئت امنایی

 این مدارس تقریباً شبیه همان مدارس دولتی هستند با این تفاوت که در هزینه ها و تصمیم گیری های مدرسه تعدادی از والدین که با نظر اکثریت انتخاب شده‌اند نیز، دخالت دارند. این مدارس را می‌توان تقریباً یک رتبه از مدارس دولتی بالاتر دانست چون با کمک های مالی و پیگیری های والدین کمی از مشکلات مدارس دولتی در این مدارس حل شده است.

مدارس اقلیت های دینی

 این مدارس برای افرادی است که دین متفاوتی دارند آنها می‌توانند به راحتی در این مدارس به تحصیل بپردازند و کتاب‌های دینی مربوط به خودشان را مطالعه کنند

مدارس قرآنی

 این مدارس همان مدارس دولتی هستند که حدوداً یک زنگ بیشتر در مدرسه می‌مانند و در آن زنگ به روخوانی قرآن و یادگیری تعالیم و مفاهیم قرآنی می‌پردازند. اگر دوست دارید فرزندتان از لحاظ دینی پیشرفت بیشتری کند می‌توانید او را در این مدارس ثبت نام کنید. [بخوانید: آموزش قرآن به کودکان]

مدارس شاهد

 این مدارس مربوط به فرزندان شهدا، ایثارگران و جانبازان می‌باشد. اما این باور که فقط فرزندان این افراد در این مدار ثبت نام می‌شوند اشتباه است و اغلب این مدارس ظرفیت خالی خود را از دانش آموزان بدون سهمیه می‌گیرند. که اگر بعضی از این مدارس شرایط خاص خود را داشته باشند، ممکن است آزمون ورودی نیز بگیرند.

مدارس شبانه یا مربوط به بزرگسالان

 این مدارس هیچ ارتباطی با دانش آموزان ندارد و برای افراد بی سوادی است که تا سن بزرگسالی به مدرسه نرفته اند.

مدارس شناختی

این نوع مدارس از نظر ظاهری تفاوتی با مدارس دیگر ندارند و از ظاهر قابل تشخیص نیستند. بلکه زمانی که شما برای ثبت نام به این نوع مدرسه مراجعه می‌کنید کادر مدرسه به شما اطلاع خواهند داد که از نظر شیوه تدریس این مدرسه یک مدرسه شناختی است. شما می‌توانید برای آگاهی بیشتر از چگونگی اداره این مدارس و تفاوت‌های آن با مدارس دیگر به مقاله‌ای در همین سایت مراجعه نمایید.

مدارس تطبیقی

این مدارس مختص دانش آموزانی ساخته شده است که مدتی در خارج از کشور زندگی کرده‌اند و الان به ایران بازگشته‌اند. این دانش آموزان حتی ممکن است در صحبت کردن زبان مادری نیز دچارمشکل باشند. کار این مدارس آموزش صحیح به این دانش آموزان و همچنین تطابق دروس آموزشی خود با خارج از کشور است ( این مدارس خیلی اوقات محتوای خود ساخته دارند و خیلی وقت‌ها نیز محتوای خود را با سیتم آموزشی کشورهای خارجی هماهنگ می‌کند). زیرا گاهی ممکن است این دانش آموزان بخواهند دوباره به آن کشور بازگردند و یا اینکه بخواهند مهاجرت کنند در این صورت محتوای آموزشی باید با آن کشور هماهنگ باشد. شما برای آشنایی با متد درسی این مدارس می‌توانید به مدرسه مراجعه کنید و سوال بپرسید. 

مدرسه برای ایرانی های خارج از کشور 

این مدارس برای افرادی است که به دلیل کار یا فعالیت والدین، مجبور به مهاجرت به کشور دیگری می‌شوند. در این صورت مدارسی در این کشورها وجود دارد تا دانش آموزان ایرانی بتوانند هم راستا با دانش آموزان داخل کشور درس هایشان را فرا گیرند. معلمان این مدارس نیز همان معلمان رسمی آموزش و پرورش هستند که آزمون جداگانه‌ای جهت ماموریت خارج از کشور می‌دهند و در صورت قبولی به این کشورها اعزام می‌شوند. فرق این مدارس با مدارس تطبیقی این است که مدارس تطبیقی مربوط به ایرانی های مهاجر خارج است که به ایران بازگشته‌اند، اما این مدارس برای ایرانی‌های خارج از کشور است.

مدارس هوشمند

این نوع مدارس جز دسته بندی رسمی نیستند، بلکه هر نوع مدرسه‌ای که در آموزش خود از ابزار هوشمند و فناوری های نوین استفاده کند، مدرسه هوشمند تلقی می‌شود.

ملزومات اولیه این مدارس، پروژکتور، لپ تاپ، تخته هوشمند و محتوای آموزشی آنلاین مناسب است. در مدارسی که تجهیزات بهتر و تکنولوژی‌های غنی تری دارند، تامین سامانه‌های هوشمند (LMS) برای اموزش مجازی، پنل‌های ارتباطی بین معلمان با والدین و معلمان با دانش آموزان نیز لازم است. اما امروزه با توجه به گذر از دوره پاندمی کرونا و با توجه به اینکه هر‌آن ممکن است دلیلی برای تعطیلی مدارس وجود داشته باشد به نظر می‌رسد هوشمند کردن مدارس و برگزیدن یک سیستم یادگیری الکترونیکی برای هر مدرسه‌ای لازم است.

مدرسه ورزش

در این نوع مدارس که از سال 1384 با تصویب شورای عالی آموزش و پرورش احداث شدند، علاوه بر درسهای معمول، به صورت حرفه ای به ورزش و تقویت قوای جسمانی دانش آموزان می پردازند. هرچند تعداد این مدارس در کشور کم است ولی این مدارس با استقبال خوبی طی سالهای اخیر مواجه شده است.

مدارس استثنایی

دانش آموزانی که از نظر جسمی، رفتاری و یا ذهنی تفاوت‌های زیادی با دیگر دانش آموزان مدارس معمولی داشته باشند، استثنایی نامیده می‌شوند. این دانش آموزان که قبلا از طریق آزمون های سنجش شروع مدرسه و یا به هر روش دیگری شناسایی شده اند، باید به مدارس استثنایی ارجاع داده شوند. این مدارس نیز موظف هستند تا آنها را ثبت نام کنند. دلیل به وجود آمدن این نوع مدارس و ارجاع بعضی شاگردان به این مدارس لزوما ضعف قوای ذهنی نیست، بلکه گاهی ممکن است بسیار هم باهوش باشند. این جداسازی به این منظور است که دانش آموزان استثنایی چه به لحاظ جسمی و چه ذهنی نیاز به توجه ویژه، گاهی ابزارهای یادگیری خاص و یا روشهای تدریس مخصوص هستند و اگر این افراد در مدارس عادی تحصیل کنند، ممکن است آنطور که باید به آنها توجه نشود و در طولانی مدت سرخورده و دلزده از درس شوند. اما در این مدارس به دلیل وجود معلمان متخصص به آنها توجه بیشتری می‌شود و هر کدام با توجه به ویژگی‌های خودشان یاد می‌گیرند. 

مطلب پیشنهادی: بهترین ابزارهای کمک آموزشی

کدام یک از انواع مدرسه برای تحصیل فرزندمان بهتر است؟

به طور قطع نمی‌توان گفت کدام یک از این چند نوع مدرسه برای دانش آموزان ما بهتر است بلکه ما باید با شناخت دانش آموز خود و ویژگی ها و ظرفیت های درس خواندن او برایش مدرسه مناسب را برگزینیم. مثلاً اگر فرزند ما توانایی خواندن درس زیاد و فشارهای درسی را ندارد، نباید او را مجبور به قبولی در تیزهوشان کنید. زیرا کم کم خسته شده و توانایی ادامه دادن خود را از دست می‌دهد و همینطور سرخورده و بی‌اعتماد به نفس می‌شود. در حالی که اگر همین دانش آموز در یک دبستان نمونه دولتی درس بخواند نتایج بهتری خواهد گرفت. همچنین اگر احساس می کنید فرزند شما به مباحث قرآنی و دینی علاقه مندتر است، خوب مدارس قرانی برای او مفیدتر خواهد بود و یا اینکه اگر خودتان اولیای پیگیر و کوشا هستید می‌توانید فرزندتان را در مدارس هیئت امنایی ثبت نام کنید که خودتان به آسانی به آن رفت و آمد کنید و از پیشرفت پله به پله بچه ها آگاه شوید. حتی برای بعضی والدین نزدیکی مدرسه بسیار اهمیت دارد که این افراد می‌توانند فرزندشان را در نزدیک ترین مدرسه دولتی نزدیک خانه خود ثبت نام کنند. 

 پس در پایان شما باید با خواندن این مقاله با ویژگی های مدارس مختلف آشنا شده باشید. حالا می توانید تصمیم بگیرید فرزندتان را در کدام مدرسه ثبت نام کنید تا با نیازهای او بیشتر منطبق باشد و مسیر پیشرفت را بهتر و سریع‌تر طی کند. اگر به دنبال بهترین مدارس برای فرزندان خود هستید، در باهوشک می‌توانید بهترین مدارس پسرانه تهران و شهرستان ها و همچنین بهترین مدارس دخترانه تهران و شهرستان ها را پیدا کنید.