انیمیشن هایی برای پرورش اخلاق و خلاقیت کودکان و نوجوانان

پرورش کودکان و نوجوانان خلاق و اخلاق محور از مهم ترین اهداف و دغدغه های تمام پدر و مادرهاست. اگرچه به مدد وجود امکانات فراوان، محقق ساختن این هدف ساده به نظر می رسد؛ اما یک والدین مسئول و دقیق، خوب می داند که تمام این امکانات، مناسب و درخور استفاده فرزندش نیست. این که چگونه برای فرزندانمان چهارچوب تعیین کنیم و تا چه اندازه به آن ها آزادی عمل بدهیم بسیار حائز اهمیت است.

اهمیت انیمیشن ها در رشد شخصیت کودکان:

یکی از ارزان ترین، در دسترس ترین و محبوب ترین تفریح ها برای کودکان و نوجوانان دیدن فیلم و کارتون است. در انیمیشن های این نسل علاوه بر جذابیت فراوان، شاهد اثرپذیری بسیار کودکان و نوجوانان نیز هستیم. به همین خاطر انتخاب انیمیشن مناسب برای کودکان و نوجوانان چه از نظر تناسب سنی و چه از نظر اثر گذاری آموزشی بسیار حائز اهمیت است. برای نمونه تحقیقات نشان می دهد که انیمیشن محبوب و پرطرفدار باب اسفنجی به علت سرعت بالا و غیرطبیعی تغییر تصاویر، اثرات منفی قابل توجهی روی تمرکز کودکان داشته است. 

بیشترین یادگیری کودکان از مشاهده کردن حاصل می شود. از آنجا که دیدن انیمیشن برای نسل حاضر امری انکار نشدنی است؛ پس نمی توان از اثرات بالای آن را نادیده گرفت. تاثیری که انیمیشن بر کودک دارد به مراتب بسیار بیشتر از صحبت کردن های طولانی و طاقت فرسای والدین است. پس با انتخاب یک انیمیشن آموزشی مناسب می توانیم به رشد کودک خود کمک بسزایی کرده باشیم.

بسیاری از سازندگان انیمیشن در عصر جدید توجه خود را روی مسائل تربیتی، مشکلات ارتباطی کودکان و نوجوانان با والدین و جامعه، کمک به بهبود تعامل بین والدین و فرزندان، ترس های کودکان و نوجوانان و مسائلی از این دست متمرکز ساخته اند.

در این مقاله سعی داریم با معرفی انیمیشن های مناسب، شما والدین گرامی را در جهت انتخاب درست همراهی و راهنمایی کنیم. 

توجه به رده سنی انیمیشن ها

امروزه انیمیشن های متنوع و جذابی در فضای اینترنت وجود دارد که دسترسی و امکان دانلود آنها برای بچه ها به آسانی و سرعت وجود دارد. اما برای آنکه تماشای این انیمیشن ها و فیلم ها به جای سود برای فرزندانمان مضر نباشد، باید به گروه سنی آنها توجه کنیم و مراقب باشیم فرزند ما انیمیشن مناسب خود را ببیند. به همین خاطر ما در این مقاله ضمن معرفی انیمیشن های جذاب آنها را از نظر سنی هم  به دو گروه تقسیم بندی می کنیم تا استفاده از آنها برای شما جذاب تر و مفیدتر باشد.

گروه سنی 4 تا 8 سال

در این دسته بیشتر انیمیشن های مناسب سنین پایین معرفی خواهند شد.

مجموعه  سفرهای علمی و بازگشت سفرهای علمی 

انمیشن سفرهای علمی محصول مشترک کانادا و آمریکا است که در ژانر ماجراجویانه و علمی، با هدف آموزش کودکان درباره مسائل ساده علمی ساخته شد. خانم فریزل و کلاس درسش با یک اتوبوس جادویی به مکان ها و زمان هایی مختلفی سفر می کنند و با دنیای عجیب و غریبی روبرو می شوند. او در رویارویی به مسائل مختلف سریعاً به آموزش علوم می پردازد و کودک ناخواسته در حین تماشای یک انیمیشن تخیلی در مورد بسیار از مسائل اطلاعات زیادی کسب می کند.

سری دوم مجموعه سفرهای علمی نیز با عنوان بازگشت سفرهای علمی در سال 2020 ساخته شد که در حال حاضر شامل این سه قسمت است: بازگشت سفرهای علمی در منطقه، بچه ها در فضا و اتصال فریز

مجموعه مهندسین (The Fixies)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: شروع از 2010
•  خلاصه داستان:

هدف اصلی این انیمیشن آموزش و پرورش خلاقیت کودکان در کنار سرگرمی و آشنا کردن آن ها با وسایل برقی و مکانیکی است. داستان کلی مجموعه مهندسین خانواده ای 4 نفره به همراه پسر بچه ای به نام تام را نشان می دهد که به کودک می آموزد یک دستگاه بر اساس چه مکانیزمی کار می کند و برای تعمیر دستگاه آسیب دیده مهارت و دقت و همکاری لازم است. عموما فیلم های آموزشی خسته کننده و تکراری هستند و خیلی نمی توانند ببینده را جذب کنند. اما کارگردان چنان خلاقانه موضوعات را کنار هم چیده که می توان کودک را ساعت ها با این انیمیشن تنها گذاشت.

مطلب پیشنهادی: سایت های مناسب کودکان

گروه سنی 8 تا 15 سال

در این بخش به معرفی فیلم های مناسب کودکان دبستانی و نوجوانان خواهیم پرداخت.

درون و بیرون یا پشت و رو  (Inside Out)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: 2015
• سن مخاطب: +8
• خلاصه داستان:

انیمیشن درون و بیرون داستان عواطف و احساسات مختلف دختربچه‌ای به نام رایلی است. این داستان اثرگذاری پنج احساس مختلف رایلی بر زندگی او را به نمایش می‌گذارد. این عواطف شامل غم، شادی، خشم، ترس و نفرت هستند. رایلی به خاطر مهاجرت با خانواده به شهر جدید و از دست دادن همکلاسی ها و دوستان قدیمی اش افسرده شده و دچار رفتارهای اشتباه و تصمیم گیری های غلط می شود. این انیمیشن سعی دارد اثرگذاری عواطف مختلف انسان بر تصمیماتش را به نمایش گذاشته و در نهایت شاد بودن و خانواده را عامل مهم تصمیمات درست عنوان کند. در مورد رفتارهای نادرست هایلی (مانند بی ادبی با والدین، بداخلاقی با دوستان، تصمیم به ترک خانواده و ...) و نتایج آن ها با کودکان خود صحبت کنید. با اشاره به پشیمان شدن رایلی از رفتار خود، فرزندتان را متوجه اشتباهات رایلی کنید. همچنین نتیجه این داستان را که گفت و گو کردن فرزندان با والدین در مورد احساسات و ناراحتی هایشان است، به فرزندتان گوشزد کنید.

فیلم لگو (The LEGO Movie)  

• کمپانی سازنده : گروه لگو
• خلاصه داستان:

انیمیشن لگو یک انیمیشن بسیار خلاقانه، پرشور و جذاب است که وارد دنیای کودکان شد. سازندگان این انیمیشن با شخصیت بخشیدن به لگوها که پیش از این تنها اسباب بازی های کودکان بودند، توانستند به خوبی توجه کودکان را به آن معطوف کنند. این انیمیشن دید خودباوری، اعتماد به نفس و حرکت دسته جمعی را دائما به بیننده گوشزد می کند.در یکی از داستان های دنیای لگوها یک رئیس جمهور پلید وجود دارد که می خواهد همه لگوها در جامعه طبق دستورالعمل و به طور خلاصه طبق دفترچه راهنمای او عمل کنند. هدف رئیس جمهور نابودی کل لگوها است. گروهی متوجه رفتار و عملکرد بد رئیس جمهور شده اند و می خواهند مانع کار او شوند. در این میان شخصی به نام اِمِت که یک کارگر ساختمانی ساده است؛ به طور تصادفی وارد این گروه می شود. نکته اصلی داستان در این جا شکل می گیرد که اِمِت یک شخصیت عادی است ولی گروه معتقدند که امت یک مستثنی و انتخاب شده است. با انرژی مثبتی که به او می دهند امت اعتماد به نفس و خودباوری و خلاقیت اش روز به روز بیشتر می شود و ایمان به خود وکار و هدفش قوی و قوی تر می شود. به طوری که با تمام وجود برای رهایی جامعه از دست شرارت و بدی تلاش می کند و با خلاقیت و گذر از فراز و نشیب های بسیار به کمک گروه موفق می شوند جامعه را از دست این رئیس جمهور بدجنس نجات دهند. 

برای انجام کارهای بزرگ نیازی به داشتن قدرت های ماورایی و عجیب و غریب نیست. خودباوری و تلاش مهم ترین عامل در رسیدن انسان به موفقیت و رویاهای اوست. 

قرمز شدن (Turning Red)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: 2022
• سن مخاطب: +13
• خلاصه داستان:

انیمیشن آموزنده قرمز شدن در تلاش است که دوران بلوغ را برای دختران ما در قالب یک خرس پاندای قرمز رنگ توضیح دهد. این انیمیشن روایت دختر ۱۳ ساله ای به نام مایلی است که یک شب به یک خرس پاندای قرمز بزرگ تبدیل می شود. مِی علاوه بر مراقبت از معبد خانواده در روزهایی که با روند بلوغ خود نیز دست به گریبان است، تلاش می کند که مایه افتخار مادر سختگیرش نیز باشد. مخاطب این انیمیشن دختران نوجوان و والدین آنها است. از نکات مثبت این اثر این است که به تعامل بین والدین و فرزندان در دوران حساس بلوغ می پردازد.

مطلب پیشنهادی: فعالیت های آموزشی سرگرم کننده برای کودکان

افسون(Encanto)

• کمپانی سازنده : والت دیزنی پیکسار
• سال ساخت: 2021
• خلاصه داستان:

انکانتو یک انیمیشن محصول شرکت دیزنی است که به عنوان یک انیمیشن موزیکال بلند، جذاب، رنگارنگ و پر از ترس و شادی به دوستداران انیمیشن معرفی شد.  این انیمیشن داستان خانواده ای در بین کوه های کلمبیا در شهر انکانتو است. همه اعضای خانواده مادریگال به واسطه جادوی انکانتو دارای نیروی فوق العاده ای هستند. هر کسی در این خانواده متولد شود دارای نیروی جادویی است. اما در این بین کوچکترین نوه دختری، میرابل تنها فرد این خانواده است که هیچ نیروی جادویی ندارد و یک فرد عادی است. طی داستان جادوی خانواده در معرض نابودی قرار می گیرد. میرابل که هیچ توانایی ندارد منجی می شود و حس محدودیت را در هم می کوبد و به بیننده نشان می دهد که هیچگاه هیچ چیز نمی تواند مانع از رسیدن انسان به اهدافش شود. از طرفی خانواده و جامعه مادریگال که نماد کشور کلمبیا با گذشته سخت است به بیننده می آموزد پیشرفت و موفقیتش را در تلاش و خلاقیت و با هم بودن ببیند. از طرفی هیچ قدرت جادویی به تنهایی، برتری محسوب نشده و راه حل مقابله با مشکلات نیست.

لوکا (Luca)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: 2021
• خلاصه داستان:

این انیمیشن داستان پسری به نام لوکا است. لوکا یک جانور دریایی و گونه نادری از هیولاهای دریا است. لوکا به توصیه پدر و مادرش هرگز به خشکی نرفته است. آن ها می‌گویند ممکن است اگر لوکا پا به خشکی بگذارد بمیرد. اما حس کنجکاوی نوجوانانه لوکا بالاخره او را به خشکی می کشاند و او در می یابد که در خشکی تبدیل به یک انسان می شود. اگر آب به سر و صورتش نخورد می‌تواند مانند یک انسان روی خشکی زندگی کند و به رویاهای بزرگتری دست یابد. نکته مثبت و آموزنده این انیمیشن گوش دادن به صدای درون، خارج شدن از منطقه امن ذهنی و مقابله با ترس های واهی برای دستیابی به اهداف بزرگ تر است.

دلیر (Brave)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: 2012
• سن مخاطب: 12+
• خلاصه داستان:

پرنسس مریدا در ارتفاعات اسکاتلند در کنار پدر و مادر و برادرانش زندگی می کند . اگر چه الینور مادر مریدا اصرار دارد که او مانند یک شاهدخت رفتار کند؛ اما مریدا عاشق سوارکاری، تیراندازی و مهارت های این چنین است. مریدا برای تغییر عقاید مادرش به سراغ یک طلسم می رود. اما طلسم مادرش را به خرس تبدیل می کند. جادوگر به او می‌گوید شکستن این طلسم تنها با رفع شکاف ها و مشکلات خانوادگیشان میسر می شود. مریدا تلاش می‌کند با صحبت کردن با قبیله ها کدورت های گذشته را برطرف کند و طلسم را بشکند.

این انیمیشن به اختلاف نظرهای والدین و فرزندان و چگونگی از هم پاشیدن خانواده در صورت عدم رفع این اختلاف ها تاکید دارد. 

  اعجوبه (Wonder 2017)

• کمپانی سازنده : لاینزگیت فیلمز
• سال ساخت: 2017
• خلاصه داستان:

این انیمیشن پسر نوجوانی را به تصویر می کشد که دارای یک مشکل جسمی در قسمت جمجمه سرش است. مشکلی که او را از دیگر افراد جامعه متمایز کرذه است. گاهی اوقات عادی بود یعنی مثل بقیه بودن باعث می شود متوجه اعماق سختی و مشکلات تمایز نباشیم. این فیلم دقیقا به این موضوع تاکید می کند. برخی از تفاوت ها مثل خلق و خو، کم بینایی، لکنت زبان یا پای لنگ این قابلیت را دارند که بتوانیم آنها را به گونه ای کمرنگ جلوه دهیم یا از نگاه دیگران بپوشانیم. اما پسر بچه داستان فیلم ما مشکلی دارد که اولا در نگاه اول همه آن را می بینند و دوما چون مشمل بسیار نادری است؛ نمی تواند آن را از دیگران بپوشاند. او برای درمان 27 عمل جراحی سنگین نیز انجام داده استاین پسرچه که آگی پولمن نام دارد برای حل مشکلش دو راه برای خود در پیش گرفته است: یا خود را از دید دیگران پنهان می کند و یا در صورت به حضور در بین دیگران کلاه فضانوردی سرش می گذارد. اما بالاخره آگی باید به مدرسه برود و نمیتواند از هیچ کدام از این راه حل ها استفاده کند.

 این انیمیشن به فرزندمان  می آموزد که باید نگاه و رفتارمان با افرادی که دچار مشکلات ناخواسته روحی، جسمی هستند مثبت و مهربانانه باشد که آنها را از مدرسه که نماد جامعه است طرد نکند.

کوکو (Coco)

• کمپانی سازنده : پیکسار
• سال ساخت: 2017
• خلاصه داستان:

انیمیشن کوکو داستان پسر ۱۲ ساله ای به نام میگل است که به موسیقی علاقه دارد و دوست دارد مانند هنرمندی به نام ارنستو دلاکروز که الگو و جد اوست به یک نوازنده حرفه ای تبدیل شود. اما خانواده میگل نسل به نسل نوازندگی را ممنوع کرده‌اند. میگل اصرار دارد به دنبال علاقه اش برود و از طرفی می خواهد بداند چرا خانواده‌اش با موسیقی مخالف هستند.طی داستان میگل به دنیای مردگان می رود و در ملاقات با خانواده و اجدادش پرده از اسرار زیادی برمی دارد. کوکو نام دختری از خانواده میگل است که پدرش نوازنده بوده است. به کوکو گفته‌اند که وقتی کوچک بود پدرش او و مادرش را به خاطر موسیقی ترک کرده است. میگل در سفر خود به دنیای مردگان حقیقت را می فهمد و برایِ خانواده‌اش و کوکو تعریف می‌کند. به این ترتیب خانواده را برای نوازنده شدن خود متقاعد می سازد.

این انیمیشن هم بر روند تعامل فرزندان با خانواده و حل اختلاف نظرها و علایق تاکید دارد.

مطلب پیشنهادی: فعالیت های آموزشی سرگرم کننده برای کودکان

بیمکث (Baymax)

• کمپانی سازنده : دیزنی، آمریکا
• سال ساخت: شروع از 2022
• خلاصه داستان:

مسائلی در مورد نوجوانان و کودکان وجود دارد که پدر و مادر یا مدرسه بسیار کم به آن پرداخته است. در سریال انیمیشنی بیمکث آموزش هایی از دین دست وجود دارد. این سریال در هر قسمت به یک دغدغه از زندگی پرداخته و با ارائه راه حل، خلاقیت کودک و نوجوان را در برخورد با مسائل و مشکلات پرورش می دهد. 

موارد قابل توجه هنگام تماشای انیمیشن ها

تماشای انیمیشن‌ها و سریال‌های کودکانه که آموزنده و جالب باشند برای افزایش خلاقیت و سرگرمی کودکان مفید هستند و خوب است جایگزین بسیاری از فعالیت های مضر برای کودکان شود. در تماشای این انیمیشن ها باید به نکات زیر نیز توجه کنید.

مراقب زمان تماشای تلوزیون فرزندتان باشید 

اگر زمان مشاهده او در طول روز زیاد باشد هم باعث آسیب بینایی می شود و هم ممکن است روی روحیات بچه تاثیرات منفی گذاشته و او را بدخلق کند .

مراقب صدای کارتون ها باشید

تماشای کارتون با صدای خیلی بلند از یک سو باعث آسیب به اعصاب شنوایی گوش شده و آسیب جبران ناپذیری روی گوش می گذارد و هم اینکه گوش دادن به صدای بلند در زمان طولانی باعث آژیته شدن و متشنج شدن ذهن کودک شده و او را در دراز مدت به فردی همیشه عصبی تبدیل میکند.

در مورد نکات فیلم با هم صحبت کنید

می‌توانید پس از تماشای فیلم با فرزندتان در مورد اینکه چه چیزهایی از فیلم متوجه شده است و یا اینکه چه سوالاتی برایش پیش آمده صحبت کنید. این کار کمک می‌کند تا هم در مورد نکات اخلاقی فیلم بار دیگر با هم صحبت کنید و از کج فهمی های فرزندتان جلوگیری کنید، و هم اینکه نحوه تعامل و گفتگوی مسالمت آمیز و اظهار نظر را به او یاد بدهید.

مراقب تاثیر فیلم روی فرزندتان باشید

خطرات متنوع جسمی و روحی ممکن است بعد از تماشای بعضی انیمیشن ها کودکان را تهدید کند از جمله: گذاشتن خود به جای شخصیت های ابر قهرمان فیلم و انجام کارهای خطرناک، تاثیرات ناراحت کننده شخصیت اصلی فیلم مثل افسردگی روی بچه ها، تاثیرات منفی روی آداب و رسوم و فرهنگ فرزند شما، تاثیرات منفی تماشای فیلم های ترسناک بر روان کودکان.

در پایان باید گفت که تماشای انیمیشن‌ها می‌تواند بسیار جذاب و آموزنده باشد، در صورتی که مراقب باشیم انیمیشن های مناسب و با کیفیتی را در اختیار فرزندمان قرار دهیم.