هوش هیجانی چیست؟
هوش هیجانی یا EQ مربوط به شناسایی احساسات خود و دیگران، کنترل کردن آن ها و نحوه ارتباط با دیگران مربوط می شود. فردی که در مواقع حساس و بحرانی به جای واکنش های پر از استرس و سردرگم شدن آرام باقی می ماند و سعی می کند، بهترین تصمیم را بگیرد، از هوش هیجانی بالایی برخوردار است.
جالب است بدانید طبق تحقیقات انجام شده در زمینه موفقیت و ارتباط آن با انواع هوش، بهره هوشی IQ تنها 20 درصد در میزان موفقیت افراد موثر بوده و کفه ترازو برای هوش هیجانی به 80 درصد سنگینی می کند. بنابراین برای آن که کودکانی موفق در آینده داشته باشید، بهتر است حتما به فکر روش های تقویت هوش هیجانی آن ها باشید.
چه افرادی هوش هیجانی پایینی دارند؟
قبل از آن که به دنبال روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان بگردیم، بهتر است بدانیم که افرادی با هوش هیجانی پایین چه ویژگی هایی دارند؟ این مساله به شما کمک می کند بتوانید میزان این هوش را در خودتان به عنوان والدین آگاه تشخیص داده و آن را تقویت کنید.
در زمان کوتاهی دچار تغییرات احساسی می شوید
اگر شما یا فرزندتان از جمله افرادی هستید که سریع از کوره در رفته و عصبانی می شود، اما بلافاصله بعد از آن از کار خود پشیمان خواهید شد، هوش هیجانی در شما پایین است. اگر مسائل شما را به صورت مضطرب کرده و یا به هیجان می آورد، احتمالا ضریب هوش هیجانی شما پایین بوده و باید به دنبال راه های تقویت آن باشید.
تاثیر پذیری شما از محیط و دیگران زیاد است
از دیگر ویژگی های هوش هیجانی یا EQ پایین، آن است که شما به راحتی تحت تاثیر حرف دیگران و محیط قرار می گیرید. برای مثال اگر نظر دیگران راجع به نحوه لباس پوشیدنتان بسیار مهم است و کافی است شخصی به شما بگوید فلان لباس شما زیبا نیست تا دیگر آن را نپوشید، EQ شما احتمالا پایین است.
در موقعیت های حساس نمی توانید تصمیم بگیرید
احتمالا برای همه ما پیش آمده که مجبور به گرفتن تصمیم های مهم در زندگی خود شده ایم. گاهی این تصمیم ها را در زمان های بحرانی باید بگیریم که تنش ها و اضطراب های ما دو چندان است. اگر در این مواقع قدرت تصمیم گیری شما بسیار پایین است و نمی توانید به خوبی فکر کرده و تصمیم بگیرید، بهتر است به دنبال تقویت هوش هیجانی خود باشید.
انعطاف پذیری ندارید!
از دیگر ویژگی های افراد با هوش هیجانی پایین، عدم انعطاف پذیری است. اگر بدون هیچ دلیلی و فقط به خاطر ترس از تغییر روی عقاید خود پافشاری کرده و نمی خواهید راه ها و کارهای جدید را امتحان کنید، هوش هیجانی در شما نیاز به تقویت دارد.
چرا تقویت هوش هیجانی در کودکان مهم است؟
در بخش بالا با ویژگی های افرادی با هوش هیجانی پایین صحبت کردیم و همان طور که قبلا هم ذکر کردیم شما به عنوان والدین کودکان باید بتوانید در کنار آن ها این نوع هوش بسیار مهم را در خود تقویت کنید. اما تقویت هوش هیجانی در کودکان چه تاثیری در زندگی و اینده ان ها خواهد داشت. مهم ترین این مزایا شامل موارد زیر است:
شناخت بهتر خود و مدیریت احساسات
یکی از مزایای مهم تقویت هوش هیجانی در کودکان آن است که کودکان می توانند بهتر خود را شناخته و احساسات خود را تشخیص دهند. می توانند به خوبی افکار خود را کنترل کرده، علت حال خوب و بد خود را فهمیده و تصمیم های درستی در زندگی و آینده خود بگیرند.
ارتباط ایده آل با خانواده
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، چه به عنوان فرزند یک خانواده، چه پدر و مادر و چه همسر، می توانند بسیار موفق و خوب عمل کنند. این افراد می توانند به خوبی احساسات خود را به کسانی که دوست دارند ابراز کرده و رابطه خوب و صمیمی با خانواده خود برقرار کنند.
یافتن شغل مناسب
از دیگر مزایای تقویت هوش هیجانی در کودکان آن است که آن ها را برای یافتن شغلی مناسب در آینده بسیار کمک خواهید کرد. بسیاری از سازمان ها به دنبال استخدام فردی هستند که روابط عمومی بالایی داشته باشد و بتواند تصمیم های درست و اصولی بگیرد.
روابط عمومی بالا
اگر به دنبال روش های تقویت هوش هیجانی در کودک خود هستید، بهتر است بدانید این کار باعث می شود که کودک شما در آینده فردی محبوب در میان دوستان و اطرافیان خود باشد. افراد با هوش هیجانی بالا شنونده های خوبی هستند، به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کرده و با آن ها همدردی می کنند، عزت نفس بالایی داشته و اجازه سو استفاده را به دیگران نمی دهند.
روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان
بعد از آن که با تعریف EQ و مزایای آن آشنا شدید، در گام آخر باید به دنبال روش هایی برای تقویت هوش هیجانی در کودکان خود باشید تا بتوانید آن ها را برای داشتن یک زندگی شاد و سالم در اینده آماده کنید. روش های زیر روش های ساده اما بسیار کاربردی برای تقویت هوش هیجانی در کودکان است:
راجع به احساسات مختلف با کودکتان صحبت کنید
یکی از روش های مهم برای تقویت هوش هیجانی در کودکان، صحبت راجع به احساسات آن ها است. کودکان هنوز توانایی تشخیص احساسات مختلف مانند عصبانیت، دوست داشتن، نگرانی، حسادت و غیره را ندارند. این شما هستید که باید در موقعیت های مختلف با کودکتان راجع به احساسات او صحبت کرده و به او کمک کنید، احساسات مختلف را در خود تشخیص دهد.
با او همدردی کنید
از دیگر روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان، همدردی با کودک هنگام تجربه احساس های مختلف است. همدردی به معنای پذیرش احساس و تائید آن نیست، بلکه به معنای آن است که در آن لحظه به کودک خود این احساس را منتقل نکنید که واکنش او اشتباه است. برای مثال اگر کودک شما از شکستن اسباب بازی خود توسط خواهر یا برادر کوچک تر خود عصبانی است، به او نگوئید که حالا که چیزی نشده یا عصبانیت لازم نیست! به او بگوئید که درک می کنم از این اتفاق ناراحت و عصبانی باشی و سپس به دنبال آرام کردن او باشید.
الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید
کودکان آینه تمام نمای والدین خود هستند و با زیرکی تمام، همه رفتارهای آن ها را زیر نظر گرفته و ان را تقلید می کنند. اگر شما به عنوان والدین کودک مدام دچار اضطراب و نگرانی هستید، نمی توانید محبت و علاقه خود را ابراز کنید، به سرعت عصبانی شده و واکنش نشان می دهید، نمی توانید الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید. همان طور که در بالا نیز اشاره شد، برای تقویت هوش هیجانی در کودکان خود، شما به عنوان پدر و مادر او باید سعی کنید که الگوی مناسبی برای او باشید.
درک احساسات مختلف و توانایی تصمیم گیری را در بازی به او بیاموزید
بدون اغراق بازی را می توان یکی از عوامل مهم در رشد کودک و یادگیری مهارت های مختلف در او دانست. کودکان در بازی در قالب نقش های مختلف درآمده، احساس های مختلف را تجربه کرده و تصمیم می گیرند. برای تقویت هوش هیجانی در کودکان خود می توانید در داستان خوانی، عروسک بازی و یا بازی های دیگر کودک را درگیر اتفاق ها و احساس های مخلتف کنید، به او کمک کنید احساسات مختلف را شناخته و درک کند و از او بخواهید در این موقعیت ها تصمیم بگیرد. چنین بازی هایی می تواند تاثیر فوق العاده ای بر تقویت هوش هیجانی کودکان شما داشته باشد.
عملکردهای خوب او را تشویق کنید
کودکان روش های صحیح برخورد با مسائل مختلف را نمی دانند و با تقلید از بزرگ تر ها و یا آزمون و خطا سعی می کنند، در هر چالش پیش روی خود بهترین واکنش را نشان دهند. یکی از روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان آن است که عملکردهای خوب او را تشویق کنید تا کودک متوجه رفتار درست خود شده و با تشویق آن به انجام دادن مجدد آن ترغیب شود.
به جای گشتن دنبال مقصر، روش حل مساله را به او یاد دهید
تصور کنید که کودک شما یک لیوان آب را که پدر او روی فرش جا گذاشته، روی زمین می ریزد! به جای آن که بگوئید مقصر پدر است که لیوان را جای اشتباهی گذاشته، به او بگوئید اتفاقی است که افتاده و اکنون برای حل آن چه باید بکنیم؟ از کودک خود بخواهید خود مسئولیت اشتباه را بر عهده گرفته و جای خیس اب را خشک کند. بنابراین به جای گشتن دنبال مقصر و تمرکز روی مشکل، برای تقویت هوش هیجانی کودکان، روش حل مساله را به او یاد دهید.
دست از انتقاد بردارید
اگر بخواهیم یک قاتل اصلی برای از بین رفتن هوش هیجانی و اعتماد به نفس در کودکان به شما معرفی کنیم، بدون شک انتقاد است! انتقادهای مداوم از کودک باعث ایجاد شرم در کودک شده و باعث می شود که کودک احساس کند خوب، خواستنی و توانمند نیست! به مرور این سرزنش بیرونی تبدیل به یک سرزنش درونی شده و فرزند شما اعتماد به نفس خود را از دست خواهد داد.
احساسات خود را بیان کنید
همان طور که در بالا اشاره شد، یکی از روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان آن است که به آن ها کمک کنید، احساسات مختلف را شناخته و آن ها را بیان کنند. اما بیان احساسات خودتان به عنوان پدر و مادر نیز به همان اندازه در تقویت هوش هیجانی کودکان مهم است. تصور کنید شما بابت مساله ای ناراحت هستید و گریه می کنید، کودک شما از شما می پرسد که ناراحت هستید، اگر شما به او بگوئید نه، کودک دچار تعارض و سردرگمی در شناخت احساسات خواهد شد. بنابراین به جای آن که احساسات خود را از کودکتان مخفی کرده یا به او دروغ بگوئید، صادقانه راجع به احساسات خود با او حرف زده و به او اطمینان دهید که حال شما کمی بعد بهتر خواهد شد.
.jpg)
تکنیک های کنترل احساسات را به فرزندتان یاد دهید
کودکان دانش آموزان بسیار با استعدادی در مدرسه خانواده هستند و شما می توانید مهارت های مختلف را به خوبی به آن ها آموزش دهید. از دیگر روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان آموزش تکنیک های کنترل احساسات مانند سکوت چند دقیقه ای، کشیدن نفس عمیق، نوشیدن آب و غیره است. این تکنیک ها برای همیشه با فرزند شما خواهد ماند و به او کمک خواهد کرد در بزرگ سالی نیز به خوبی احساسات خود را کنترل کند.
به او اجازه دهید آزادانه صحبت کند
هوش هیجانی ارتباط مستقیمی با اعتماد به نفس دارد. افراد با هوش هیجانی بالا معمولا اعتماد به نفس بالاتری نیز دارند. برای تقویت هوش هیجانی در کودکان و بالا بردن اعتماد به نفس آن ها، به آن ها اجازه دهید آزادانه صحبت کرده و آن ها را سرزنش و سرکوب نکنید.
به جای انتقاد از خود کودک راجع به رفتارهای او صحبت کنید
یکی از اشتباهات رایج در تربیت کودکان که هم در هوش هیجانی و هم بر اعتماد به نفس آن ها تاثیر منفی می گذارد، انتقاد از خود کودک به جای رفتار او است. برای مثال تصور کنید که کودک شما را انجام کاری شما را عصبانی کرده است. شما به جای آن که بگوئید فلان رفتار تو مرا عصبانی می کند، خود او را مخاطب قرار داده و به او می گوئید که تو داری دیوانه ام می کنی! مخاطب قرار دادن کودک به جای رفتار او باعث می شود اعتماد به نفس کودک پایین رفته و نتواند رفتار اشتباه خود را تشخیص دهد.
تماس چشمی برقرار کنید و بدون قضاوت تنها یک شنونده باشید
یکی از بهترین روش های تقویت هوش هیجانی در کودکان، آن است که بدون قضاوت کردن آن ها یک شنونده تمام عیار برای آن ها باشید. این کار به کودکان شما اجازه می دهد بدون نگرانی از قضاوت شدن و یا سرزنش شدن، تمامی احساس های خود را برای شما بیان کنند. برای آن که این ارتباط میان شما و فرزندتان به شکلی صحیح پیش برود، کودکتان را نگاه کنید، دست های او را در دست بگیرید، او را در آغوش بکشید و با گفتن کلماتی مانند آها، اوهوم، بله و غیره به او واکنش نشان دهید.
نظرات کاربران