چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا برای کودکان

با شیوع ویروس کرونا در جهان، تغییرات چشمگیری در تمامی جنبه های زندگی افراد اتفاق افتاد. حضور پر رنگ اینترنت و فضای مجازی بستر مناسبی ایجاد کرد که به جای انجام فیزیکی بسیاری از کارها و کمک به شیوع بیشتر بیماری، روش های آنلاین و غیر حضوری مورد استفاده قرار گیرند. آموزش آنلاین یکی از مهم ترین تغییراتی بود که در دوره کرونا شیوه تدریس در مدارس و دانشگاه ها را تغییر داد. آموزش آنلاین به خصوص برای کودکان در کنار مزایایی که دارد، دارای چالش ها و نقاط ضعفی است که نمی توان از آن ها چشم پوشی کرد. با ما همراه شوید تا با چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا برای کودکان و روش های تعامل بهتر با آن را بخوانیم.

چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا چیست؟

اگر بخواهیم همه جانبه از چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا صحبت کنیم، این مساله نه تنها برای کودکان، بلکه برای والدین و معلمان و حتی دولت نیز چالش های بسیاری ایجاد کرده است. مهم ترین این چالش ها و معایب آموزش انلاین در دوران کرونا را می توان موارد زیر دانست:

تغییرات بسیار سریع اتفاق افتاد

در هر رشته و زمینه کاری، زمانی که شما بخواهید یک شیوه و روش جدید را جایگزین روش قبلی کنید، از قبل بسترهای لازم را برای آن فراهم کرده، به کسانی که قرار است از شیوه جدید استفاده کنند آموزش می دهید و به طور ناگهانی و بدون آموزش قبلی تغییر شیوه نخواهید داد. کرونا تمامی این ایدئولوژی ها را کنار زد و کادر آموزش را مجبور به تغییرات ناگهانی کرد! 
تغییر آموزش مدارس از حضوری به غیر حضوری، باعث شد کودکان و کادر آموزش به یک باره با موضعی جدید مواجه شوند. کودکان خودشان را در موقعیتی دیدند که هیچ آموزش و آمادگی از قبل برای آن نداشتند. این مساله یکی از مهم ترین چالش های اموزش آنلاین در دوران کرونا برای کودکان و البته معلمان بود که باعث شد این دو گروه نتوانند آن طور که باید از این شیوه اموزش بهره ببرند.

بعضی از دروس نیازمند ارتباط مستقیم با معلم است

یکی دیگر از چالش های آموزش مجازی در دوران کرونا به خصوص برای کودکان آن است که کودکان برای یادگیری دروسی مانند ریاضی یا علوم نیازمند حضور فیزیکی و ارتباط مستقیم با معلمان هستند. بسیاری از والدین عنوان کرده اند که حین تدریس آنلاین سوال هایی برای فرزندانشان پیش می آید که تنها معلم قادر به پاسخ به آن ها بوده و پاسخ معلمان به صورت مجازی نیز نتوانسته به طور کامل به حفره ذهنی آن ها پاسخ دهد.

عدم دسترسی به اینترنت و تلفن های هوشمند برای افراد کم برخوردار

یکی از مهم ترین چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا آن است که متاسفانه بسیاری از دانش آموزان به تلفن های هوشمند و اینترنت دسترسی نداشته و ندارند. این مساله از دو جنبه قابل بررسی است. یکی آن که در بسیاری از روستاها و نقاط دور دست هنوز دسترسی به اینترنت وجود ندارد و دانش آموزان نمی توانند در کلاس های آنلاین در دوران کرونا شرکت کنند. همچنین خانواده های کم برخوردار زیادی در ایران وجود دارند که توانایی تهیه تلفن های هوشمند را برای فرزندان خود ندارند. این مساله یکی از چالش های جدی آموزش آنلاین در دوران کرونا است که البته راهکارهای بسیاری نیز برای آن ارائه و اجرا شده است.

عدم مهارت والدین در همراهی با کودکان در اموزش 

تا سال ها قبل والدین هر روز کودکان خود را روانه مدرسه می کردند و هر چند وقت یک بار نیز از اوضاع تحصیلی او کسب اطلاع می کردند. در دروسی که توانایی داشتند به فرزندان خود کمک کرده و یا آن ها را به کلاس های خصوصی می فرستادند. اما نقش والدین در آموزش های آنلاین بسیار پر رنگ تر از قبل شده است. 
در مورد کودکان کم تر از 10 سال، معمولا کودکان نیاز دارند والدین آن ها، در هنگام برگزاری کلاس آن ها را همراهی کرده و به بسیاری از پرسش های ان ها پاسخ دهد. متاسفانه عدم مهارت والدین در همراهی با کودکان، پایین بودن سطح سواد آن ها، شاغل بودن آن ها و نبود وقت برای همراهی با کودکان از مهم ترین چالش های آموزش آنلاین کودکان در دوران کرونا است.

خانواده هایی با فرزندان بیشتر

شاید چالش ها و مشکلات آموزش مجازی برای خانواده هایی که یک یا دو کودک مدرسه ای دارند کم تر باشد، اما بدون شک این مشکلات برای خانواده هایی که تعداد فرزندان بیشتر داشته باشند چند برابر خواهد بود. از آن جا که ممکن است ساعت کلاس های کودکان با یکدیگر همزمان برگزار شود، والدین باید برای تمامی فرزندان خود تلفن های هوشمند تهیه کنند و یا سعی کنند همزمان به آموزش همه آن ها رسیدگی کنند. این مساله هم والدین را بسیار خسته خواهد کرد و هم باعث می شود کیفیت آموزش کودکان و یادگیری ان ها افت پیدا کند.

دسترسی کودکان به سایت هایی با محتواهای نامناسب

همان طور که در بالا نیز اشاره شد، بسیاری از والدین توانایی همراهی و کنترل مداوم کودکان خود را در کلاس های آموزش مجازی در دوران کرونا را ندارند. این مساله می تواند یک تهدید جدی برای خانواده ها باشد. زیرا با وجود اینترنت و تلفن هوشمندی که در دسترس کودکان قرار دارد، کودکان می توانند وارد هر سایتی شوند. محتوای بسیاری از سایت ها برای کودکان مناسب نیست و می تواند به آن ها آسیب جدی برساند.

نبود فضای مناسب آموزشی و تمرکز کم تر کودکان

از دیگر چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا، نبود فضای مناسب آموزشی در منزل است که تمرکز کودکان به مطالب درسی را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد. کودکان در مدرسه تنها به معلم خود نگاه می کردند و هیچ مساله ای که حواس ان ها را پرت کند در اطراف آن ها وجود نداشت. اما هنگام برگزاری کلاس های آنلاین ممکن است صدای تلویزیون، حضور مهمان، بوی غذا، اسباب بازی های کودک و هر چیز دیگری حواس کودک را به خود جذب کرده و تمرکز او را پایین اورد. در نتیجه یکی از مهم ترین چالش های آموزش مجازی در دوران کرونا، عدم تمرکز کودکان و افت کیفیت آموزش است.

مشکلات آموزشی برای کودکان با معلولیت جسمی

یکی از مهم ترین چالش های اموزش مجازی در دوران کرونا مربوط به آموزش کودکان با معلولیت های جسمی مانند کودکان کم شنوا، ناشنوا، کم بینا و یا نا بینا است. این کودکان بنا به شرایط خاصی که دارند بیش از دانش آموزان دیگر نیازمند به حضور فیزیکی در کلاس و تماس با معلم را دارند. وظیفه والدین در آموزش آنلاین به این کودکان بسیار سخت تر از والدین دیگر بوده و کار آموزش به این کودکان توسط معلمان نیز بسیار سخت تر خواهد بود.

راه برای تقلب باز است!

متاسفانه از دیگر چالش ها و معایب آموزش مجازی در دوران کرونا آن است که بسیاری از دانش آموزان به جای درس خواندن و تلاش برای یادگیری مفاهیم درسی، به تقلب رو می آورند. در این شرایط معمولا والدین آن قدر درگیری دارند که فرصت کافی برای همکاری در آموزش مجازی کودکان ندارند. این مساله باعث می شود کودکان بدون آن که مفاهیم اصلی و پایه را به خوبی بیاموزند به کلاس های بالاتر رفته و بعدها با مشکل جدی در آموزش مواجه شوند.

مهارت های اجتماعی کودکان کاهش پیدا می کند

کودکان در سنین بسیار مهمی از زندگی خود هستند و در این دوران است که مهارت های اجتماعی و حضور موثر در گروه های مختلف را فرا می گیرند. با محدود شدن کودکان در محیط خانه و جدا شدن آن ها از دوستان و محیط مدرسه، مهارت های اجتماعی کودکان می تواند آسیب جدی ببینید. بنابراین در آموزش مجازی به کودکان در دوران کرونا، تنها نباید به آموزش درس به کودکان اکتفا کرده بلکه باید به دنبال روش هایی باشیم تا کودکان در فضای مجازی نیز بتوانند با یکدیگر تعامل، همکاری و گفت و گو داشته باشند.

کاهش تجربه های عملی

بسیاری از دروسی که دانش آموزان به صورت تئوری آن ها را می خوانند، نیازمند انجام آزمایش های مختلف در آزمایشگاه و کارگاه است تا دانش آموزان بتوانند به خوبی مفاهیم علمی را تجربه کرده و بیاموزند. یکی از مهم ترین چالش ها و معایب برگزاری کلاس های مجازی در زمان کرونا آن است که دانش آموزان از لمس آزمایش های تجربی بی بهره مانده و مجبور هستند مفاهیم تئوری را بدون تجربه کردن پذیرفته و حفظ کنند.

مزایای آموزش مجازی در دوران کرونا

در کنار چالش ها و معایبی که درباره آموزش مجازی در دوران کرونا به آن اشاره شد، باید بدانیم این نحوه آموزش بدون شک مزایایی نیز به دنبال خواهد داشت. 

• تضمین سلامت کودکان در دوره شیوع این بیماری بدون شک مهم ترین مزیت این شیوه تدریس است. حضور تعداد زیادی از کودکان در محیط های سر بسته بدون شک می تواند منجر به شیوع بیش از اندازه بیماری شده و سلامت کودکان و والدین آن ها را به خطر بیاندازد.
• در صورتی که همه کودکان به دستگاه های هوشمند مانند تلفن های همراه و اینترنت دسترسی داشته باشند، آموزش مجازی در دوران کرونا می تواند زمینه ساز آموزش یکسان برای دانش آموزان و عدالت آموزشی شود. زیرا کودکان و دانش آموزان می توانند به راحتی به تمامی فایل های اموزشی مدرسین برتر از سراسر کشور دسترسی داشته باشند.
• آموزش مجازی یکی از پیشرفته ترین و به روز ترین روش های آموزش در بسیاری از کشورهای جهان است. در صورتی که بسترهای لازم برای این شیوه تدریس فراهم شود، افراد می توانند بدون محدودیت زمانی و جغرافیایی و از راه دور آموزش ببینند.
• این شیوه تدریس می تواند کودکان را دنیای دیجیتال اشنا کرده و ذهن آن ها را فنی تر و قوی تر پرورش دهد. در روش آموزش آنلاین دست معلمان برای روش های تدریس باز است. در این روش می توان از نرم افزارهای شبیه سازی، فیلم ها، تصاویر، فایل های صورتی و حتی انیمیشن و بازی استفاده کرده تا افراد به شیوه جذاب تر و علمی تری دروس مورد نظر را یاد بگیرند.

راهکارهایی برای بهبود کیفیت آموزش آنلاین

در بخش های بالا با چالش های آموزش آنلاین در دوران کرونا آشنا شدیم. با وجود این چالش ها می توان با استفاده از راهکارهایی کیفیت این شیوه آموزش را بهبود بخشید. راهکارهای زیر می تواند در آموزش آنلاین کودکان در دوران کرونا موثر واقع شود.

یک محیط مشخص برای آموزش در نظر بگیرید

یکی از راهکارهای مهم که می تواند باعث بهبود کیفیت آموزش مجازی در دوران کرونا شود، آن است که محیط آموزش کودکان خود را جدا و مشخص کنید. می توانید در اتاق فرزندتان کمی چینش اسباب بازی ها و وسایل را تغییر داده و روی میز تحریر او یک فضای آموزشی مناسب ایجاد کنید. همچنین در زمان برگزاری کلاس های آنلاین سعی کنید تلویزیون یا دیگر چیزهایی که می تواند حواس کودک را پرت کند در دسترس نباشد.

یک زمان مشخص برای آموزش در نظر بگیرید

اگر کودک خود را رها کنید که هر زمان که دلش می خواهد درس بخواند و هر زمان که دوست نداشت کتاب و درس را کنار بگذارد، مطمئن باشید در پایان سال تحصیلی نتیجه مطلوب و مناسبی از این شیوه تدریس برای فرزندتان کسب نخواهید کرد. یکی دیگر از راهکارهایی که می تواند باعث بهبود کیفیت آموزش مجازی کودکان در دوران کرونا شود آن است که همانند مدرسه یک زمان مشخص برای کلاس های آنلاین و یک زمان مشخص برای انجام تکالیف کودکان داشته باشید. تا ذهن کودکان طبق آن برنامه ریزی شده و برای ساعت های درسی عادت کند.

زنگ تفریح داشته باشید!

همان طور که در مدرسه کودکان میان کلاس های درسی خود زمانی حدود 15 دقیقه برای زنگ تفریح دارند، این زمان میان کلاس های آنلاین نیز بسیار مهم است. تصور نکنید که چون کلاس ها در خانه و به صورت مجازی برگزار می شود، کودکان نیازی به استراحت میان آن ها ندارند. حتما میان کلاس های مختلف یک زنگ تفریح با کودکتان داشته باشید. همراه با هم میوه یا خوراکی بخرید، یک بازی کوتاه کنید یا با هم صحبت کنید.

کودکتان را تا حد ممکن همراهی کنید

بدون شک کودک شما از این تغییر ایجاد شده در شرایط درسی خود خواهد ترسید و برای او سخت و عجیب به نظر می رسد. کودک ممکن است تصور کند نمی تواند از پس درس های آنلاین خود برآمده و دچار اضطراب و نگرانی شود. شما به عنوان والدین فرزند خود برای ارامش روانی او و کمک به بهبود کیفیت کلاس های مجازی در دوران کرونا، سعی کنید تا حد ممکن او را همراهی کنید، به او آرامش و اعتماد به نفس دهید و به او بگوئید که او حتما از پس این کار هم بر خواهد آمد.