صفر تا صد آموزش چرتکه به کودکان و دبستانی ها

دوران کودکی بدون شک مهم ترین دورانی است که در آن افراد از نظر عاطفی، ذهنی، جسمی و اجتماعی رشد پیدا می کنند. رشد مغز انسان در دوران کودکی به اوج خود می رسد و در صورت تربیت مناسب، کودک می تواند در جنبه های مختلف رشد و پیشرفت کند. جالب است بدانید که ریاضی یکی از ابزارهای قدرتمند برای رشد مغزی کودکان است که می تواند او را برای دستیابی به مهارت های دیگر توانمند کند. از این رو برای رشد ذهنی کودکان از ابزارهای مختلفی استفاده می شد. چرتکه یکی از این ابزارها است. در این مطلب به طور کامل با این وسیله آموزشی آشنا خواهیم شد.

چرتکه چیست؟

چرتکه یک قاب محاسباتی و اولیت ابزار محاسباتی دست بشر است. تاریخچه چرتکه به حدود 2300 تا 2700 سال قبل از میلاد بر می گردد. زمانی که سامری ها و بعد بابلی ها از آن برای جمع و تفریق و محاسبات پیچیده خود استفاده می کردند.  این دستگاه ساده به هنگام استفاده هر دو سمت مغز را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه می تواند تاثیر چشمگیری بر رشد ذهنی کودکان داشته باشد. چرتکه از یک قاب، چند میله و تعدادی مهره تشکیل شده است. هر میله ارزش مکانی اعداد از یکان تا صدگان و هزاران را نشان می دهد. با استفاده از چرتکه می توان به راحتی 4 عمل ریاضی را انجام داد. مهره ها می توانند در امتداد میله جابجا شده و اعداد مختلفی را بسازند.

چرتکه می تواند یک ابزار بسیار کاربردی برای افراد نابینا نیز باشد. همچنین اگر دوست دارید سرعت محاسبات ریاضیتان را بالا ببرید، این ابزار مناسب شما خواهد بود. جالب است بدانید که اگر کار کردن با چرتکه را به صورت حرفه ای یاد بگیرید، می توانید محاسبات مربوط به اعداد منفی و اعشاری را نیز با آن انجام دهید.

 مطلب پیشنهادی:  راه های کم کردن اضطراب ریاضی در کودک

مزایای استفاده از چرتکه

آموزش چرتکه و استفاده از آن مزایایی برای کودکتان دارد که شاید باور آن کمی برای شما سخت باشد. این ابزار می تواند تاثیر چشمگیری بر رشد ذهنی کودکان داشته باشد. در ادامه کمی بیشتر با مزایای استفاده از ان آشنا خواهیم شد.

افزایش مهارت های حرکتی

کودکان برای استفاده از چرتکه دستان و انگشتان خود را با دقت در میان مهره ها حرکت داده و آن ها را جابجا می کنند. همین حرکات ساده می تواند مهارت های حرکتی در دست و البته در ذهن را تقویت کند. استفاده از چرتکه همچنین می تواند باعث افزایش هماهنگی و سرعت ارتباط میان مغز و دستان شود. کودکان همزمان که از مغز برای انجام محاسبات کمک می گیرند، دستان ان ها مهره را بر روی میله ها جابجا می کند.

افزایش تمرکز

یکی از تاثیرات اعجاب انگیز آموزش چرتکه، افزایش تمرکز است. تحقیقات نشان می دهد کودکانی که به طور مستمر از چرتکه استفاده می کنند در مقایسه با کودکان دیگر بهتر بر روی مسائل متمرکز شده و قدرت تمرکز بالاتری دارند.

بهبود مهارت های محاسبه

اگر از جمله افرادی هستید که محاسبات 4 گانه ریاضی برایتان سخت است و برای ساده ترین عملیات نیاز به ماشین حساب دارید، چرتکه می تواند مشکل شما را حل کند. استفاده از چرتکه چه در کودکان و بزرگسالان باعث تقویت و تسریع مهارت محاسباتی می شود.

تقویت حافظه

کودکان و افراد دیگر حتی بدون در دست داشتن چرتکه نیز می توانند محاسبات خود را با آن انجام دهند! چگونه؟ آن ها تصویر چرتکه را در فضای ذهنی خود تخیل کرده و محاسبات را به روش ذهنی انجام می دهند. یک تمرین بسیار کاربردی در استفاده از این ابزار تمرینی است که کودکان اعداد 2 تا 6 رقمی را با صدای بلند خوانده و در ذهن خود به خاطر می سپارند. این تمرین و استفاده مستمر از چرتکه باعث می شود که انواع حافظه در کودکان به خصوص حافظه عددی و حافظه تصویری آن ها تقویت شود.

بهبود توانایی حل مسئله

کودکی که می تواند برای حل محاسبات ریاضی از قدرت تجزیه و تحلیل استفاده کرده و توانایی حل مسائل ریاضی را یاد بگیرد، قدرت حل مساله به طور کلی در او تقویت خواهد شد. در بزرگسالی و نوجوانی نیز می توانند مسائل پیش امده را تجزیه و تحلیل کرده و آن را حل کنند.

کاهش استرس

اگر کودک شما استرس دارد، آموزش چرتکه و استفاده از آن می تواند بهتر از هر نوع فیجت اضطراب او را کاهش داده و ذهن او را درگیر کند.

افزایش اعتماد به نفس

اگر دوست دارید فرزندی با اعتماد به نفس بار آورید، باید او را فردی توانمند تربیت کنید. استفاده از چرتکه باعث شکوفایی توانایی های ذهنی کودکان شده و در نتیجه احساس اعتماد به نفس او را تقویت خواهد کرد.

آموزش چرتکه به کودکان

در صورتی که بخواهید فرزند شما چرتکه را به صورت حرفه ای یاد بگیرد، باید او را در کلاس های آموزشی آن ثبت نام کنید. قبل از ثبت نام می توانید خودتان نیز آموزش چرتکه به صورت ابتدایی را یاد گرفته و با فرزندتان کار کنید. در ادامه کمی بیشتر با آموزش چرتکه، نمایش اعداد و محاسبات ریاضی آشنا می شویم.

مطلب پیشنهادی: روش آموزش مونته سوری

نمایش اعداد در چرتکه

قبل از شروع کار با چرتکه باید آن را به طور مناسب جلوی خود قرار داده و سمت بالا و پایین آن را تشخیص دهید. چرتکه در هر ستون دو قسمت بالا و پایین دارد. در قسمت پایین 4 مهره و در قسمت بالا 1 یا 2 مهره قرار داده شده است. هر مهره در قسمت بالا نشان دهنده عدد 5 و هر مهره در قسمت پایین نشان دهنده عدد 1 است. در چرتکه هر ستون دارای یک ارزش عددی است. به طوری که اولین ستون از سمت راست(دورترین ستون) یکان، ستون بعدی دهگان، بعدی صدگان و به همین ترتیب است.

نمایش ارقام 1 تا 4

برای نمایش ارقام 1 تا 4 سراغ ردیف یکان می رویم. با حرکت دادن یک مهره از ستون یکان به سمت بالا عدد 1، دو مهره عدد 2 و به ترتیب تا عدد 4 را خواهید ساخت.می توانید از انگشت شست خود برای حرکت دادن مهره های پایین و از انگشت اشاره برای مهره های بالا استفاده کنید.

نمایش ارقام 5 تا 9

برای نمایش عدد 5، 4 مهره قسمت پایین را سر جای خود برگردانده و یک مهره از قسمت بالا پایین بیاورید. برای نمایش عدد 6 یک مهره از قسمت پایین بالا برده و برای نمایش عدد 7 مهره دیگری را از قسمت پایین بالا ببرید. به ترتیب برای 8 و 9، 3 و 4 مهره از قسمت پایین بالا ببرید.

جمع اعداد با چرتکه

بعد از آن که با نمایش اعداد در چرتکه آشنا شدیم، جمع زدن اعداد ساده است. تصور کنید می خواهید اعداد 1234 و 5678 را با یکدیگر جمع کنیم.

ابتدا عدد اول را در چرتکه وارد می کنیم. از ستون اول 4 مهره برای یکان، 3 مهره برای دهگان، 2 مهره برای صدگان و 1 مهره برای هزارگان.

جمع زدن را باید از سمت چپ شروع کنید.

برای اضافه کردن عدد 5 کافی است، یک مهره از سمت بالا به پایین بیاوریم.

برای اضافه کردن 6 در ردیف صدگان، یک مهره از بالا پایین آورده و یک مهره از قسمت پایین بالا می بریم.

در قسمت دهگان چون جمع عدد 7 و 3 برابر 10 می شود، یک مهره از قسمت پایین صدگان بالا برده و میله دهگان را صفر می کنیم. یعنی تمامی مهره های پایین را در قسمت پایین و مهره های بالا را در قسمت بالا قرار می دهیم.

در قسمت یکان نیز جمع عدد 4 و 8 برابر 12 می شود. یک مهره در قسمت پایین دهگان بالا برده و عدد 2 را در قسمت یکان نمایش می دهیم. یعنی مهره بالا را سرجای خود قرار داده و تنها دو مهره در قسمت پایین به سمت بالا خواهیم برد.

تفریق اعداد در چرتکه

برای تفریق اعداد در آموزش چرتکه، ابتدا عدد بزرگ تر را وارد کرده و سپس از سمت چپ تفریق را انجام می دهیم. فرض کنید که می خواهیم عدد 867 را از عدد 932 کم کنیم.

ابتدا عدد بزرگ تر را وارد چرتکه می کنیم.

عدد 9 در قسمت صدگان دارای یک مهره پایین آورده شده در قسمت بالا و 4 مهره بالا برده شده در قسمت پایین دارد. با تفریق 8 از 9 نتیجه 1 می شود. بنابراین مهره بالا را سرجای خود برده و در قسمت پایین تنها یک مهره را نگه می داریم.

مطلب پیشنهادی: بهترین ابزار کمک آموزشی برای مقطع ابتدایی

برای کم کردن عدد 3 از 6 باید یک صدگان قرض بگیریم. در نتیجه 1 میله صدگان را صفر کرده و عدد 13 را از 6 کم می کنیم. نتیجه 7 یعنی مهره بالا پایین آورده شده و2 مهره از قسمت پایین بالا برده شوند.

برای کم کردن عدد 7 از 2 نیز باید همین کار را انجام داده و یک مهره از قسمت دهگان کم کنیم. یک مهره از قسمت پایین را سرجای خود برگردانده و عدد 12 را از 7 کم می کنیم. نتیجه عدد 5 است. عدد 5 یعنی مهره های پایین را سرجای خود قرار داده و یک مهره از قسمت بالا پایین بیاوریم.

ضرب اعداد در چرتکه

برای ضرب اعداد در چرتکه شما باید برای هر عدد و عملگرد ضرب یک ستون در نظر بگیرید. فرض کنید که می خواهید عدد 12 و 34 را در یکدیگر ضرب کنید. از ستون سمت چپ شروع کرده و مانند شکل زیر اعداد را نمایش دهید.  برای عمل 12*34 مراحل زیر را انجام می دهیم.

ابتدا عدد 3 را در 1 ضرب کرده و نتیجه یعنی عدد 3 را در ستون اول از سمت راست حاصلضرب قرار می دهیم.

سپس عدد 3 را در 2 ضرب کرده و پاسخ را در ستون دوم حاصلضرب قرار می دهیم.

در مرحله بعد عدد 4 را در 1 ضرب کرده و جواب را در ستون دوم قرار می دهیم. چون از قبل در این ستون عدد 6 قرار داده شده و جمع 4 و 6 برابر 10 می شود، یک مهره به ستون اول حالضرب اضافه کرده و این ستون را صفر می کنیم.

در مرحله بعد 4 را در 2 ضرب کرده و نتیجه یعنی 8 را در ستون آخر حاصلضرب قرار می دهیم. 

تقسیم اعداد در آموزش چرتکه

برای تقسیم اعداد در آموزش چرتکه مانند شکل زیر ستون هایی برای اعداد مقسوم، مقسوم علیه و پاسخ قرار دهید. برای مثال اگر بخواهیم عدد 34 را بر 2 تقسیم کنیم، مراحل زیر را انجام خواهیم داد.

ابتدا عدد 2 را در ستون سمت چپ قرار می دهیم.

دو ستون بعد از آن را خالی می گذاریم.

عدد 3 را در ستون چهارم و عدد 4 را در ستون پنجم مانند شکل زیر قرار می دهیم.

ابتدا 3 را بر عدد 2 تقسیم می کنیم. در 3 یک عدد 1 وجود دارد، بنابراین در اولین ستون پاسخ یعنی دومین ستون از سمت چپ عدد یک را قرار می دهیم.

در مرحله بعدی باقی مانده تقسیم یعنی عدد 1 را باید در ستون اول (مقسوم علیه) ضرب کنیم.

حاصل این ضرب باید از عدد اول مقسوم کم شود. عدد اول مقسوم ما 3 است، در نتیجه به 1 تبدیل خواهد شد.

این مراحل را برای رقم دوم خارج قسمت نیز انجام می دهیم.