در سالهای اخیر، دغدغهی بسیاری از والدین ایرانی انتخاب مدرسهای بوده که بتواند فرزندانشان را برای یک زندگی و تحصیل بینالمللی آماده کند. شاید شما هم بارها از خود پرسیده باشید: «آیا فرزندم باید فقط در چارچوب آموزش و پرورش ایران درس بخواند یا بهتر است سیستمی جهانیتر را تجربه کند؟» یکی از گزینههای جدی در این مسیر، سیستم آموزشی IB (International Baccalaureate) است. سیستمی که بهجای حفظیات، بر تفکر نقادانه، پژوهشمحوری و مهارتهای زندگی تمرکز دارد.
در این مقاله در سایت باهوشک، قصد داریم ابتدا با سیستم آموزشی IB آشنا شویم، سپس ببینیم کدام مدارس در تهران این سیستم را پیادهسازی میکنند (از جمله مجتمع آموزشی شهید مهدوی و مدرسه بینالمللی تهران)، و در نهایت بررسی کنیم این انتخاب چه مزایا و چالشهایی دارد.
سیستم IB چیست و چرا محبوب شده است؟
سیستم IB در سال ۱۹۶۸ در ژنو سوئیس توسط سازمان غیرانتفاعی IBO بنیان گذاشته شد. هدف اصلی آن ایجاد یک چارچوب آموزشی بینالمللی بود که دانشآموزان در هر کشوری بتوانند مطابق استانداردهای جهانی آموزش ببینند.
این سیستم شامل چهار برنامهی اصلی است:
-
PYP (Primary Years Programme)
ویژهی دورهی ابتدایی (۶ تا ۱۲ سال). در این مرحله، یادگیری حول محور پروژهها و کشف مفاهیم اساسی دنیا میچرخد. بچهها نهتنها ریاضی و علوم میخوانند، بلکه یاد میگیرند چگونه فکر کنند. -
MYP (Middle Years Programme)
برای مقطع متوسطه اول (۱۲ تا ۱۶ سال). اینجا تمرکز بر تلفیق دانش، مهارتهای پژوهشی، یادگیری میانرشتهای و ارتباط با دنیای واقعی است. -
DP (Diploma Programme)
برای متوسطه دوم (۱۶ تا ۱۹ سال). این دوره دو سال طول میکشد و پایانش با دریافت مدرک دیپلم بینالمللی همراه است. این دیپلم مورد تأیید بیش از ۳۰۰۰ دانشگاه معتبر دنیاست. -
CP (Career-related Programme)
بیشتر مناسب دانشآموزانی است که علاقهمند به مسیرهای حرفهای خاص یا تحصیل مهارتی هستند. 
تفاوتهای سیستم IB با مدارس عادی ایران
برای والدینی که همیشه با سیستم آموزشی ایران آشنا بودهاند، شاید درک تفاوتهای IB کمی زمان ببرد. اما واقعیت این است که این دو ساختار از زمین تا آسمان فرق دارند:
-
رویکرد آموزشی
در مدارس ایران، محور آموزش بر حفظیات و تستزنی است؛ در حالیکه در IB، روش یادگیری پژوهشی و مسئلهمحور است. -
نقش معلم
در ایران، معلم انتقالدهندهی دانش است. اما در IB، معلم بیشتر نقش راهنما و مربی دارد. -
ارزشیابی و امتحانات
مدارس ایران بیشتر بر آزمونهای کتبی و نمره تأکید دارند. در مقابل، IB از پروژهها، ارائههای کلاسی، تحقیقها و امتحانات ترکیبی برای ارزیابی استفاده میکند. -
نگاه جهانی
در سیستم آموزشی ایران، تمرکز بر محتوای ملی و کنکور است. در IB، هدف آمادهسازی دانشآموز برای زندگی و تحصیل در جهان است.
مدارس دارای سیستم IB در تهران
خبر خوب برای خانوادههای تهرانی این است که در پایتخت چند مدرسه معتبر وجود دارد که این سیستم را ارائه میدهند. مهمترین آنها عبارتاند از:
۱. مجتمع آموزشی شهید مهدوی (Shahid Mahdavi International School)
یکی از معروفترین مدارس بینالمللی ایران، مجتمع آموزشی شهید مهدوی است. این مدرسه برنامههای PYP و MYP را اجرا میکند.
ویژگیهای مهم این مدرسه:
-
آموزش بر اساس پروژهها و تحقیقات تیمی
-
محیطی چندفرهنگی که ارتباط با دانشآموزان از ملیتهای مختلف را فراهم میکند
-
امکانات آموزشی مدرن، کتابخانههای بهروز و آزمایشگاههای مجهز
-
آموزش چندزبانه (انگلیسی در کنار فارسی و گاهی زبانهای دیگر)
این مدرسه برای والدینی مناسب است که میخواهند فرزندشان از دوران ابتدایی و متوسطه اول با شیوهی IB آشنا شود.
۲. مدرسه بینالمللی تهران (Tehran International School – TIS)
دیگر مدرسهی مطرح تهران در این زمینه، مدرسه بینالمللی تهران است. این مدرسه بیشتر بر اجرای برنامهی Diploma Programme (DP) تمرکز دارد.
ویژگیهای برجسته:
-
آموزش در سطح استاندارد جهانی با تأکید بر آمادهسازی برای دانشگاههای بینالمللی
-
بخش دخترانه در شهرک غرب و بخش پسرانه در سعادتآباد
-
پذیرش محدود و رقابتی
-
ارائهی دروس و امتحانات کاملاً به زبان انگلیسی
دانشآموزانی که از این مدرسه فارغالتحصیل میشوند، شانس بالایی برای پذیرش در دانشگاههای معتبر اروپا، آمریکا و کانادا دارند.
نگاهی به سایر مدارس IB در ایران
هرچند تمرکز این مقاله بر تهران است، اما بد نیست بدانید ایران فقط سه مدرسهی رسمی IB World School دارد:
-
مجتمع آموزشی شهید مهدوی (تهران)
-
مدرسه بینالمللی تهران (تهران)
-
مدرسه مهرتابان (شیراز)
بنابراین اگر خانوادهای در تهران زندگی میکند، گزینههای اصلی همان مهدوی و TIS خواهند بود.
چرا والدین ایرانی به سمت مدارس IB میروند؟
محبوبیت مدارس IB در میان خانوادههای ایرانی بیدلیل نیست. مهمترین دلایل عبارتاند از:
-
آیندهی دانشگاهی بهتر
مدرک IB تقریباً کلید ورود به دانشگاههای معتبر جهانی است. -
پرورش مهارتهای زندگی
فرزندان تنها درس نمیخوانند، بلکه یاد میگیرند مدیریت زمان، کار گروهی و حل مسئله را در زندگی واقعی به کار گیرند. -
آموزش چندزبانه
زبان انگلیسی ستون اصلی آموزش است و در برخی موارد زبانهای دیگر نیز آموزش داده میشود. -
تطبیق با استانداردهای جهانی
اگر خانوادهای قصد مهاجرت داشته باشد، انتقال فرزند به مدارس کشورهای دیگر بسیار سادهتر خواهد بود. 
چالشها و نکات منفی انتخاب مدارس IB
البته این انتخاب همیشه هم آسان و بیدردسر نیست. برخی از چالشهای این مسیر:
-
شهریه بالا
مدارس IB شهریههایی بسیار بالاتر از مدارس عادی دارند و این مسئله بسیاری از خانوادهها را محدود میکند. -
فرایند پذیرش سخت
همه نمیتوانند وارد این مدارس شوند؛ آزمونهای ورودی و مصاحبههای خاص برگزار میشود. -
فشار تحصیلی
هرچند آموزش جذاب است، اما برنامهی IB مخصوصاً در سطح دیپلم بسیار سنگین و پرچالش است. -
فاصله فرهنگی
گاهی والدین متوجه میشوند فرزندانشان بهشدت با ارزشها و دیدگاههای بینالمللی خو گرفتهاند که شاید با فضای سنتی خانواده متفاوت باشد. 
مقایسه سریع: مدرسه مهدوی یا TIS؟
برای والدینی که بین این دو مدرسه در تهران مردد هستند، یک مقایسه کوتاه میتواند کمک کند:
| ویژگیها | شهید مهدوی (PYP/MYP) | TIS (DP) |
|---|---|---|
| مقطع تحصیلی | ابتدایی و متوسطه اول | متوسطه دوم (دیپلم) |
| زبان اصلی آموزش | انگلیسی + فارسی | انگلیسی کامل |
| جامعهی دانشآموزی | ترکیب ایرانی و بینالمللی | بیشتر دانشآموزان بینالمللی |
| مسیر آیندهی تحصیلی | ورود به MYP یا مدارس بینالمللی دیگر | آمادهسازی مستقیم برای دانشگاه خارجی |
| شهریه | نسبتاً بالا | بسیار بالا |
تجربه والدین و دانشآموزان
مصاحبهها و نظرات والدین نشان میدهد:
-
در مدرسه مهدوی، والدین از محیط صمیمی، روشهای آموزشی خلاقانه و مشارکت دانشآموزان در یادگیری رضایت دارند.
-
در TIS، بیشترین تأکید روی آمادهسازی برای دانشگاههای بینالمللی است و والدین بیشتر به آیندهی تحصیلی فرزندان توجه میکنند.
جمعبندی: آیا مدارس IB برای فرزند شما مناسب است؟
انتخاب مدرسهی IB تصمیمی استراتژیک برای آیندهی فرزندتان. اگر قصد دارید فرزندتان در آینده در دانشگاههای معتبر خارجی ادامه تحصیل دهد یا در محیطی چندفرهنگی رشد کند، این مدارس میتوانند بهترین گزینه باشند. اما اگر صرفاً به دنبال موفقیت در سیستم آموزشی داخلی و کنکور هستید، شاید مدارس IB مسیر مناسبی نباشند.
بهطور خلاصه:
-
اگر فرزندتان هنوز در مقطع ابتدایی یا متوسطه اول است → شهید مهدوی
-
اگر فرزندتان در آستانهی دبیرستان است و قصد تحصیل در خارج از کشور دارید → مدرسه بینالمللی تهران (TIS)
سخن پایانی
آیندهی آموزش در ایران بهسمت جهانیتر شدن پیش میرود. مدارس با سیستم IB بخشی از این تغییر هستند. هرچند هزینهها و چالشهای خاص خود را دارند، اما برای خانوادههایی که به آیندهی بینالمللی فرزندانشان فکر میکنند، میتوانند سرمایهگذاری ارزشمندی باشند.
در نهایت، انتخاب با شماست: آیا میخواهید فرزندتان در چارچوب آموزش داخلی رشد کند یا در مدرسهای که او را برای دنیایی بزرگتر آماده میکند؟